Trądzik i AZS – przykłady schorzeń skórnych, w których przebiegu dieta odgrywa duże znaczenie

To co spożywamy bez wątpienia wpływa na kondycję i wygląd naszej skóry. Stosując zbalansowaną dietę dostarczamy całemu organizmowi, a także naszej skórze niezbędnych składników odżywczych. Spożywanie odpowiednich pokarmów optymalizuje produkcję kolagenu, związku kluczowego dla elastyczności skóry i zdrowia komórek skóry. Udowodniono, że witaminy, minerały oraz przeciwutleniacze obecne w żywności, takiej jak owoce, warzywa i zdrowe tłuszcze, wpływają na mniejszą liczbą zmarszczek i mniejszą suchością skóry. Jeżeli zaś cierpimy na choroby dermatologiczne dieta może wpływać na zaostrzenie lub złagodzenie symptomów choroby. Między innymi na ten temat rozmawiały ekspertki z naszej kliniki – dr Angelika Kargulewicz – dietetyk oraz dr Hana Köhncke – dermatolog, w jednej z odsłon naszego cyklu DUETY MANDALI. Idealny przykładem zależności kondycji skóry od diety jest często spotykany trądzik oraz atopowe zapalenie skóry. 

Trądzik – co jeść a czego unikać?

Zauważono, że na skórę trądzikową, czyli z zaburzeniami gruczołów łojowych, negatywnie wpływają pokarmy wysokoprzetworzone, bogate w cukry proste (o wysokim indeksie glikemicznym), sól, kwasy tłuszczowe tzw. trans, konserwanty i inne dodatki do żywności. Należy więc unikać jedzenia typu fast food, słodyczy, słodzonych napojów, słonych i pikantnych przekąsek. 

U niektórych chorych warto również wyeliminować z diety ostre przyprawy lub czekoladę. Podobnie jest z nabiałem, gdyż bywa, że nasila on zmiany trądzikowe.  O ile wyeliminowanie większości wymienionych powyżej pokarmów wyjdzie wszystkim na dobre o tyle np. eliminacja nabiału jeśli okaże się konieczna powinna być zbalansowana wprowadzeniem do diety produktów, które dostarczą nam odpowiedniej ilości białka, wapnia, aminokwasów oraz witamin takich jak B2, A, D, E i K, a także składników mineralnych (potasu, fosforu, magnezu, cynku, manganu i żelaza), które zazwyczaj dobrze przyswajamy z przetworów mlecznych. 

Dieta osoby borykającej się z trądzikiem powinna być bogata w produkty, które zawierają m.in. cynk, błonnik, witaminy z grupy B oraz beta-karoten. Warto zjadać dużą ilość świeżych produktów, w szczególności warzyw i owoców dostarczających przeciwutleniaczy, co zwalcza wolne rodniki i ogranicza zmiany skórne. Kluczowe jest także wybieranie produktów o niskim indeksie glikemicznym, czyli produktów zbożowych pełnoziarnistych, wspomnianych warzyw i owoców, suchych nasion roślin strączkowych, ryb, jaj, umiarkowanych ilości mięsa. 

AZS a dieta 

Atopowe zapalenie skóry (AZS) określane jest jako przewlekła dermatoza (zapalna) – przebiegająca z okresami zaostrzeń i remisji choroba skóry, której towarzyszy uporczywy i nawrotowy świąd oraz liszajowacenie skóry. Jest to przypadłość zaliczana do atopowych chorób skóry, wywołana genetycznie uwarunkowaną nieprawidłową reakcją immunologiczną. Schorzenie dotyka do 20% populacji. Początek rozwoju AZS przypada zwykle między 3 a 6 miesiącem życia. U ok. 40% dzieci choroba ustępuje z wiekiem. U pozostałych chorych zdarzają się nawroty w wieku dorosłym. Ze względu na wrodzony, uwarunkowany genetycznie charakter schorzenia może ono trwać wiele lat bądź nawet całe życie. Skóra chorego pod wpływem alergenów – substancji drażniących (mydło, rozpuszczalniki), alergenów wziewnych/kontaktowych (roztocze, sierść) lub uczulających pokarmów (jajka, mleko, białko pszenicy, czekolada, truskawki), traci barierę ochronną zbudowaną z lipidów (tzw. płaszcz lipidowy) i jest podrażniana czynnikami zewnętrznymi, co prowadzi do stanów zapalnych. 

Wśród wymienionych czynników uczulających chorego są także pokarmy, które warto zidentyfikować stosując testy na nietolerancje pokarmowe i wyeliminować z diety. U chorych obserwuje się nasilenie symptomów choroby w wyniku spożycia jabłek, niektórych warzyw jak seler, pomidory, orzechów laskowych i ziemnych, produktów mlecznych, jaj, owoców morza, czekolady, soi i pszenicy. Stąd istotne jest obserwowanie zależności pomiędzy nasileniem objawów a tym co na talerzu. 

Należy też pamiętać, że u każdego chorego, niekorzystnie będzie działał inny składnik żywności. Samo uczulenie IgE-zależne potwierdzone na podstawie wyników badań alergologicznych nie powinno stanowić podstawy do wdrożenia restrykcyjnej diety eliminacyjnej. Nowe obserwacje i wyniki badań wskazują, że ograniczenia dietetyczne oraz opóźnione wprowadzanie poszczególnych produktów pokarmowych do diety  mogą wręcz zwiększać ryzyko rozwoju uczulenia na poszczególne alergeny pokarmowe. Dlatego najlepszą dietą przy tej chorobie okazuje się dieta rotacyjno-eliminacyjna. 

Natomiast korzystny wpływ na przebieg AZS wykazują kwasy omega-6 np. kwas γ-linolenowy (GLA). Jego dobrym źródłem jest wiesiołek, ogórecznik, konopie siewne, spirulina oraz w nasiona czarnej porzeczki. Zbyt małe spożycie tych kwasów może upośledzać działanie bariery naskórkowej i prowadzić do zwiększenia utraty wody. Systematyczne przyjmowanie olejów bogatych w GLA może łagodzić stany zapalne skóry. Osoby cierpiące na atopowe zapalenie skóry powinny także zwiększyć dawkę witaminy E, w którą bogate są migdały, płatki owsiane czy kiełki zbóż. Produkty te uregulują równowagę wodno-lipidową oraz przyczynią się do nawilżenia skóry. 

Ponadto badania wykazują, że także bogata i zrównoważona mikrobiota jelitowa sprzyja wykształceniu tolerancji pokarmowej. Dzięki niej reguluje się działanie układu immunologicznego i organizm buduje odporność na antygeny. Zwłaszcza bakterie kwasu mlekowego działają korzystnie w profilaktyce i zwalczaniu AZS. Regulują one równowagę mikroflory bakteryjnej, ich niedobór zaś  powoduje wzrost ilości patogenów, prowadzący do infekcji i alergii. Bakterii tych można dostarczyć organizmowi, stosując probiotyki. Jednak taka kuracja powinna być również prowadzona pod okiem specjalisty i na podstawie niedoborów stwierdzonych badaniem. 

Na podstawie tych często spotykanych dolegliwości widać jak złożone bywają zależności pomiędzy dietą a nasileniem lub osłabieniem symptomów chorobowych oraz jak korzystna w procesie leczenia może być współpraca dietetyka z dermatologiem. Każdy jest jednak trochę inny, więc lepiej skorzystać z pomocy specjalistów, niż eliminować produkty na własną rękę, tym bardziej nie stosując zamienników, które dostarczą nam niezbędne wartości odżywcze. 

Jeśli borykasz się z podobnymi problemami umów się na konsultację w naszej Klinice!