Kliniki projektowane z myślą o pacjentach – autorka projektu nowej Mandala Clinic, architekt Anna Malicka
Szpitale czy kliniki kojarzyły nam się kiedyś z zimnymi, obskurnymi wnętrzami, w których królowały białe ścianami z lamperiami malowanymi farbą olejną. Na szczęście w ostatnim czasie przy projektowaniu tego typu obiektów coraz częściej nasi architekci, wzorem kolegów z USA i Skandynawii, biorą pod uwagę zasady healing environment. Uwzględniają one fizyczne i psychiczne potrzeby ludzi przebywających w placówkach medycznych, co redukuje stres u pacjentów, a dzięki temu gwarantuje szybszy powrót do zdrowia.
Przykładem realizacji, która koncentruje się na człowieku (tzw. human centered design), jest szpital pediatryczny Nemours Children’s Hospital w Orlando na Florydzie. Uwagę przyciągają tu kolorowe przyjazne dzieciom sale, miejsca wydzielone specjalnie dla rodzin, a także system informacyjny oraz oznakowanie przestrzeni. Wszystko zaprojektowane tak, aby zarówno pacjenci, jak i ich rodziny czuli się zaopiekowani na każdym etapie pobytu w szpitalu.
Kolorowe są także wnętrza szpitala dziecięcego w Sheffield w Anglii. Jednak nie malowano ich przypadkowo, tylko dostosowano do wieku oraz stanu zdrowia pacjentów. Poszczególne sale różnią się intensywnością oraz jasnością kolorów: począwszy od wielobarwnych wzorów na ścianach, skończywszy na gładkich niebieskich powierzchniach dla dzieci z autyzmem.
Oczywiście w myśl zasady healing environment projektowane są kliniki nie tylko dziecięce, i nie tylko za granicą. Dowodem tego jest chociażby przychodnia “Rodzina” w Inowocławiu czy Centrum Diagnostyki i Terapii Onkologicznej w Tomaszowie Mazowieckim, w których zastosowano naturalne materiały, między innymi drewno, oraz dużo akcentów zielonych i pomarańczowych wpływających pozytywnie na samopoczucie pacjentów.
Nowa siedziba Mandala Beauty Clinic również została stworzona z myślą o pacjentach, ich rodzinach, ale również z uwzględnieniem potrzeb pracującego w klinice personelu. Jak bowiem podkreśla autorka projektu architekt Anna Malicka: “dobre warunki socjalne wpływają na jakość i wyniki leczenia, a dobre warunki pracy na jej wydajność”. Dlatego nowy obiekt został wyposażony w najnowocześniejsze rozwiązania wyposażenia szpitali, które zwiększają komfort pracy personelu oraz bezpieczeństwo pacjentów. Jednocześnie zadbano o to, aby wnętrza kliniki były przyjazne i przyśpieszały procesy rekonwalescencji. Pierwsi pacjenci mogli się już o tym przekonać na własnej skórze…
Dlaczego zdecydowała się Pani zostać architektem?
Wybór zawodu nie był dla mnie trudny. Jak sięgam pamięcią, „od zawsze” starałam się tworzyć wokół siebie wygodną i przyjazną przestrzeń. Interesowałam się też malarstwem, więc wybór studiów był tylko formalnością. Architektura jest sztuką użytkową, ale też musi być solidnym rzemiosłem. Świadomość, że moje decyzje projektowe mogą wpłynąć na wygodę i jakość życia wielu osób, uczy odpowiedzialności i pokory. Projektuję, wsłuchując się w potrzeby Inwestorów, ale też wyobrażam sobie funkcjonowanie w przyszłości obiektów przeze mnie zaprojektowanych.
Projektowanie przestrzeni medycznych to bardzo wyspecjalizowany obszar. Jakie są jego główne wyzwania?
Wbrew pozorom projektowanie „normalnych” budynków i projektowanie obiektów medycznych jest podobne, trzeba stworzyć przestrzeń wygodną dla użytkowników. Według mojej skali wartości najważniejsza jest wygoda i użyteczność, potem trwałość i piękno. W dzisiejszym dynamicznie zmieniającym się świecie trwałość mniej się liczy, a w pięknych i niewygodnych butach daleko się nie zajdzie… Oczywiście, projektowanie obiektów medycznych jest bardziej skomplikowane przez technologię medyczną, wymagania techniczne i instalacyjne oraz obowiązujące przepisy. To utrudnia proces projektowania i realizacji inwestycji, ale nie może przesłaniać nadrzędnego celu, jakim jest użyteczność projektowanych obiektów i przyjazność wystroju. Nie zgadzam się na zimne i bezduszne przestrzenie medyczne, w których nie chcemy, ale musimy się leczyć lub pracować.
Obecnie na świecie rozpowszechnił się nurt projektowania zorientowanego na człowieka (human-centered design). Jak Pani postrzega ten ruch w służbie zdrowia?
Bardzo się cieszę, że ruch humanizacji obiektów medycznych powoli dociera do Polski. W krajach zachodnich wysoki standard placówek szpitalnych nikogo nie dziwi. Powstał nurt projektowania zgodnego z zasadami healing environment, uwzględniający fizyczne i psychiczne potrzeby ludzi w celu zmniejszenia stresu środowiskowego. Szczególnie w krajach skandynawskich i USA widać dążenie do rozwiązań poprawiających warunki leczenia. Są badania wykazujące, że dobre warunki socjalne wpływają na jakość i wyniki leczenia, a dobre warunki pracy na jej wydajność. Dlatego warto projektować i budować dobrze przemyślane, przyjazne obiekty medyczne. Tym bardziej że wbrew pozorom nie muszą one być droższe w realizacji. Udowadniam to w swoich projektach.
Co stanowiło największe wyzwanie w nowej siedzibie Mandala Beauty Clinic?
Klinika powstała na Osiedlu Botaniczna w Poznaniu, na parterze tego nowoczesnego kompleksu. Przy projektowaniu Kliniki wyzwaniem było odpowiednie rozmieszczenie funkcji medycznej w przeznaczonej na to przestrzeni o skomplikowanym układzie konstrukcyjno-instalacyjnym. Najważniejsza jednak była wygoda użytkowników, personelu medycznego i pacjentów, dlatego wykonaliśmy wiele koncepcji w poszukiwaniu dobrego rozwiązania. Czasami trzeba było zawierać kompromisy pomiędzy możliwościami istniejącego lokalu a tym, co chcieliśmy stworzyć. Myślę, że udało się znaleźć optymalne rozwiązanie, dzięki dobrej współpracy z Inwestorem.
Hasłem przewodnim Mandala Beauty Clinic jest Balans Ducha i Ciała, jaka jest Pani recepta?
Również sądzę, że harmonia fizyczności i duchowości jest podstawą dobrego zdrowia i samopoczucia. Dla mnie najważniejsze jest życie w zgodzie z samą sobą i tworzenie dobrych relacji z otoczeniem. Na płaszczyźnie mojego zawodu oznacza to projektowanie budynków i wnętrz, w których będziemy się czuli dobrze.
——————————————
Anna Malicka, architekt, doktor nauk technicznych ze specjalnością: architektura obiektów służby zdrowia. Od 1992 prowadzi biuro architektoniczne projektujące obiekty medyczne. Propagatorka idei humanizacji architektury szpitalnej, za co otrzymała nagrodę ISiR „Supermenka 2016”. Zaprojektowany przez jej biuro Ośrodek Radioterapii w Kaliszu otrzymał nagrodę „Mister Budownictwa Południowej Wielkopolski za rok 2014”.